Çocuğum üstün zekalı mı; nasıl anlayabilirim? Çocuğum üstün zekalı ise nasıl yol izlemeliyim? Üstün zekalı olmak genetik bir özellik midir? Zekayı etkileyen faktörler nelerdir? Zeka geliştirilebilir mi? Üstün zeka üzerine yazılmış kitaplar hangileridir? Üstün zekanın ilk belirtileri nelerdir? Üstün zekalı olmak anormal bir durum mudur? Zeka testleri kaç yaşından itibaren yapılabilir? Çocuğunun üstün zekalı olduğunu düşünen ebeveyn ne yapmalıdır? Üstün zekalı olmanın en belirgin özelliği nedir? Zekayı etkileyen dış etkenler nelerdir? Üstün zekalı isem; bunu nasıl anlayabilirim? Yetişkinler için de zeka testleri var mıdır? Zeka testleri güvenilir midir? Çocuğun üstün zekalı olduğu ilk ne zaman anlaşılabilir veya anlaşılamayabilir mi? Üstün zekalı çocukla iletişim ve eğitimde ebeveyn nelere dikkat etmelidir? Üstün zekalı çocuklarda ne tür oyun ve oyuncaklar tercih edilmelidir?
TÜZDER Başkanı Tunahan Coşkun’la bir araya gelip, üstün zekalı çocuklara dair annelerimizin bana yönelttiği soruları kendisine ileteceğim fakat öncesinde, Tunahan Coşkun’un üstün zekalı çocukların ebeveynlerine tavsiyelerini aşağıda paylaşmak istiyorum. Yukarıdaki tüm soruların cevaplarını da blogta paylaşmaya devam edeceğim.
Eyvah! Çocuğum Üstün Zekalı Çıktı!
Çocuğunuz akranlarından bariz bir şekilde farklılık ve üstünlük gösteriyor; çok hareketli, merakı ve öğrenme isteği fevkalade, soruları bitmiyor, cevaplardan tatmin olmuyor, eve sığmıyor, farklı bir dünyası ve bambaşka hayalleri varsa üstün zekalı olabilir.
Peki, çocuğunuzun üstün zekalı olduğu anlaşılırsa neler yapmanız gerek?
Tüm Üstün Zekalılar Derneği TÜZDER Başkanı Tunahan Coşkun, çocuğu üstün zekalı çıkan ailelere şu tavsiyelerde bulunuyor.
Renkli ve dinamik bir hayata hazır olun
“Her şeyden önce, üstün zekalılık hakkında bilgi sahibi olarak yola başlamanız gerekecek. Konu hakkında yazılmış kitaplar, üstün zekaya sahip olmak ne demek, bu tür çocukların hissiyatları, onlar hakkında yürütülen çalışmalar, kurum ve kuruluşlar, dernekler, yasal haklar gibi konuları bilmek gerekiyor. Üstün çocuğunuzla birlikte bambaşka, renkli ve dinamik bir hayata hazır olun.
Başkasına çoğunlukla ihtiyaç duymayan, kendi işini kendine has metotlarla halleden, sizin aklınız hiç gelmeyen ve sizi çok şaşırtan işler yapan bir çocuğa sahipsiniz. Herkesin fark ettiği, parmakla gösterdiği, okulda en çok tanınan çocuğun anne babası oldunuz. Bu sizi gururlandırabilir.
Üstün zekalı çocuğa sahip olmak her zaman avantajlı değildir
Ancak üstün zekalı bir çocuğa sahip olmak her zaman avantajlı bir durum değildir. En başta onunla konuşmalarınızda, zıtlaşmaya davetiye çıkarmamak için, anlaşma yolunu seçmeniz gerekecek. Şayet ondan bir şeyleri yapıp etmesini istiyorsanız, bu isteklerinizin gerekçelerini ve mantığını da hazır etmelisiniz. Mantığı ve gerekçesi kabul görmeyen her konuda, çocuğunuzu karşınızda bulabilirsiniz. “Ben anneyim-babayım…” ile başlayan ifadeleri evde çok kullanıyorsanız, bunu da değiştirmeniz gerekecek. Zira otoritenize ortak olmak isteyen bir çocuğunuz var. Bu noktada otoriteyi çocuğa bırakın demek hata olur. Ancak ona bir şeyler yaptırırken, sizin de kabul edebileceğiniz alternatifler sunmak, onunla anlaşmayı kolaylaştıracaktır. Mesela “Dişlerini fırçala” emrine, “Sen neden fırçalamıyorsun?” cevabını almak yerine; birlikte diş fırçalamayı teklif edebileceğiniz gibi “Dişlerini birazdan benimle mi yoksa hemen mi fırçalamak istersin?” gibi alternatifli cümleler işinizi kolaylaştırabilir. Sunulacak alternatif sayısı ve niteliği çocuğun yaşına göre değişiklik gösterebilir. Böylece siz istediğinizi yaptırırken, çocuğunu da karar vermiş olmanın güvenini hissedecektir.
Üstün zekalı olduğunu herkes bilmesin
Çocuğunuzun üstün zekaya sahip olduğunu sadece ilgili birkaç kişinin bilmesi yeterli olacaktır çünkü bu durum hassasiyetle üzerinde durulması gereken ve mahremiyeti olan bir konudur. Bunu dillendirmek kısa vadede hoş gelse de, uzun vadede özellikle çocuğa zarar verecek, ruh sağlığını olumsuz etkileyecektir. Bu, onu takdir etmeyin anlamını taşımaz. Başarısını takdir etmek, onu taltif etmek elbette önemli ve onun hakkı; ancak “Üstün zekalısın, çok farklısın” ifadeleriyle değil.
Yalnızlaşabilirler
Akranlarıyla iletişimde problemler yaşaması onları yalnızlaştırabilir. Bu gibi durumlarda empati (kendini karşındakinin yerine koyabilme, hisdaşlık) kurabileceği ortamlar oluşturarak akranlarını anlayabilecek duygusal hissi gelişime sahip olmasına yardımcı olabilirsiniz.
Onun hala bir çocuk olduğunu unutmayın
Onun üstün zekaya sahip olmakla birlikte hala bir çocuk olduğunu unutmamak gerekiyor. Sürekli olgun ve mantıklı olma, üst düzey oyunlar oynama gibi beklentilerden de uzak durmakta fayda var. Hangi özelliğe sahip olursa olsun her çocuk annesinin sonsuz şefkat ve merhamet kanatları altına girmeyi hak etmiştir. Her çocuk özeldir ve her çocuk; karakter ve kişiliğine ahlaki güzelliğin nakşedilmesini ister ve saygıyı hak eder. Farklılık ara eden konu ise her çocuğun ihtiyacıdır. Çocuğun ihtiyacına göre yapılacak olanlar belirlenir.
Okulda alacağı eğitim onu tatmin etmeyebilir
Okulda alacağı eğitim onu tatmin etmeyebilir. Bunun için ona ilgi duyacağı alanlarda yeni fırsatlar sunmak gerekiyor. Koşu, yüzme, proje tarzında çalışmalar, okuldaki sosyal faaliyetlerde aktif olma ilgili olduğu alanda üretici olabileceği hobiler ve sanat alanları, bitki yetiştirme, atıkları değerlendirme ve kullanılabilir eşyalar yapma, dil öğrenme ve daha birçoklarını teşvik edebilirsiniz.
Mükemmel olma kaygısı
Çevrenin (aile-akraba-öğretmen vb.) ya da kişinin kendisinin oluşturacağı mükemmel olma kaygısı söz konusu olabilir ve bu, kendisine hata yapma hakkı vermeyen bir durumu oluşturabilir. Böyle bir durumda mükemmel olma kaygısını artıracak; “Nasıl yapamazsın? Hala yanlışların var, tam puan almalısın!” gibi tepkiler yerine, onun da hata yapabileceğini yeri geldiğinde ifade etmek ve bu durumunu kabul etmek faydalı olacaktır. Çocuğun bu konudaki motivasyonunu artırabilmek için, başarısızlıkların zaman zaman yaşanabileceğini ona ifade ettikten sonra “Bir dahaki sefere” ifadesini kullanarak başarılı olmak için tekrar deneme fırsatına sahip olduğunu hatırlatabilirsiniz.
Yoruma kapalı.